Tại một quán cà phê trên đường Lý Thường Kiệt (Hà Nội) sáng nay (6/8), nhiều người giật mình khi nhìn thấy tỷ giá VND/USD trên thị trường tự do, theo báo Thanh Niên, đã lên đến 16.050 USD. Ra cùng ngày, tỷ giá đăng trên báo Tuổi trẻ chỉ là 16.020 VND. Một số người quan tâm lập tức kiểm chứng: Tỷ giá VND/USD trên thị trường tự do chính xác đã lên đến 16.050 VND tại Hà Nội, và 16.040 VND tại Tp.HCM.

Như vậy, tỷ giá trên thị trường tự do đã tăng thêm 30 VND chỉ sau một ngày, tăng 40 VND so với trung tuần tháng 7.

Trong khi đó, kết thúc ngày giao dịch cuối tuần qua, tỷ giá của các ngân hàng thương mại phổ biến ở mức 16.014 VND (bán ra), giảm 2 VND so với một ngày trước đó; tỷ giá bình quân liên ngân hàng theo công bố của Ngân hàng Nhà nước ở mức 15.974 VND, giảm 2 VND.

Mức tăng đột biến trên liệu có đẩy tỷ giá rơi vào cơn sốt như đã từng xẩy ra hồi đầu tháng 5/2006 hay không?

Rất khó xẩy ra. Một quan chức Ngân hàng Nhà nước từng nói rằng tỷ giá trên thị trường tự do có “đời sống riêng” của nó và có thể bị tác động từ những nguyên nhân chủ quan. Trong đợt sốt tháng 5 vừa qua, ngoại tệ không khan hiếm, không có chủ trương “buông lỏng” từ Ngân hàng Nhà nước nhưng giá USD trên thị trường này vẫn độc diễn lên trên 17.000 VND. Nguyên nhân chủ yếu được giải thích là từ yếu tố đầu cơ và tâm lý không vững của nhiều người dân.

Và lần này, tỷ giá của Ngân hàng Nhà nước thực tế đã có xu hướng tăng nhẹ. Tỷ giá của các ngân hàng thương mại cũng đã ổn định trên 16.000 VND trong hai tuần qua, trên 16.010 VND trong tuần qua. Nhưng gần như chắc chắn sẽ không có sự đột biến như trên tại thị trường chính thống của các ngân hàng thương mại. “Vòng kim cô” với +/-0,25% của Ngân hàng Nhà nước theo tỷ giá bình quân liên ngân hàng đảm bảo cho nhận định đó. Kể cả trong trường hợp có chủ trương “nới rộng” tỷ giá thì đó cũng là một lộ trình dần dần, tránh gây sốc cho nền kinh tế.

Về nguyên nhân USD tăng giá đột biến trên thị trường tự do, có thể giải thích theo những nguyên nhân sau:

Thứ nhất, nhiều ngân hàng trong nước đã chính thức “phát động” cuộc đua lãi suất, chủ yếu là USD, từ cuối tháng 7 vừa qua. Trước đó đã có ít nhất 2 đợt tăng lãi suất USD diện rộng trên thị trường. Làn sóng tăng lãi suất tạo thêm lợi thế cho đồng USD, tạo tâm lý đồng USD lên và được giá trong nhiều người gửi tiền.

Thứ hai, đầu tháng này, một loạt ngân hàng trung ương trên thế giới tăng lãi suất. Mặt bằng lãi suất đang lên. Đặc biệt, cuộc họp ngày 8/8 tới của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đang định hình một áp lực mới đối với các ngân hàng trong nước. Và nếu FED tiếp tục tăng lãi suất đồng USD (xác suất 50/50), thì giữ USD thời điểm này được xem là có lợi.

Thứ ba, một loạt thông tin phân tích của các chuyên gia trong thời gian gần đây (nghiêng về nhận định gửi USD lợi hơn VND) đã có định hướng nhất định đối với nhiều người dân, nhà đầu tư khi lựa chọn các đồng tiền. Ngoài ra, tâm lý e ngại VND đang mất giá vẫn tiếp tục thể hiện khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) được dự báo sẽ tiếp tục tăng thêm, khoảng 0,3% trong tháng này (mức tăng trên có thể sẽ đột biến trong trường hợp giá xăng, dầu tăng)...

Tỷ giá tăng lần này có do tác động từ cung – cầu ngoại tệ trên thị trường? Không. Trong thời gian gần đây, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ít nhất hai lần khẳng định không có tình trạng mất cân đối cung cầu ngoại tệ; dự trữ ngoại tệ đang ở thời điểm sung sức nhất và Ngân hàng Nhà nước đủ sức can thiệp khi có biến động thật sự xẩy ra.

Hiện tỷ giá mới chỉ biến động mạnh trên thị trường tự do. Một mức tăng mạnh có xẩy ra trên thị trường chính thống? Ngày mai sẽ có câu trả lời, khi các ngân hàng bước vào tuần giao dịch mới và Ngân hàng Nhà nước công bố một mức tỷ giá mới. Nhiều khả năng thị trường này sẽ vẫn ổn định…

Trịnh Minh Đức

Nguồn: htt://www.vneconomy.com.vn, ngày 6/8/2006