Oanh Lê Chuyên gia ICF, Ths Đại học La Trobe (Úc)

Sự phát triển đáng ghi nhận khác là hình thức thanh toán. Nếu năm 2021 phương thức thanh toán được ưu tiên lựa chọn là tiền mặt khi nhận hàng (COD), thì hiện nay, Việt Nam đang nằm trong nhóm các thị trường đứng đầu về tỷ lệ đón nhận các công nghệ tài chính (Fintech) và Metaverse, VR… Khoảng 58% người tiêu dùng số tại Việt Nam đã sử dụng các giải pháp Fintech (ngân hàng trực tuyến, ví điện tử, ứng dụng chuyển tiền...). Các con số trên cho thấy, ngày càng có nhiều người tiêu dùng yêu thích hình thức mua sắm trực tuyến và vận động theo sự yêu thích này.

Tiềm năng phát triển thương mại điện tử

Năm 2023, kinh tế Việt Nam phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, nhưng theo khảo sát của VECOM, TMĐT vẫn phát triển mạnh mẽ với tốc độ tăng trưởng quý I/2023 trên 22% so với cùng kỳ năm ngoái. Dự báo cả năm vẫn có thể đạt tăng trưởng trên 25%, với quy mô trên 20 tỷ USD. Tốc độ tăng trưởng cao dự báo sẽ duy trì trong giai đoạn 2023 - 2025. Theo đó, đến năm 2025, tổng doanh thu trong lĩnh vực TMĐT sẽ tăng lên 39 tỷ USD, tương đương 70% giá trị nền kinh tế số Việt Nam.

Báo cáo “Vietnam: New E-Commerce Hotspot in Southeast Asia by 2026” của Facebook và Bain & Company nhận định, hình thái TMĐT Việt Nam sẽ tăng trưởng mạnh mẽ. Đến năm 2026, Việt Nam sẽ là thị trường TMĐT phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, với tổng giá trị hàng hóa TMĐT ước đạt 56 tỷ USD, gấp 4,5 lần giá trị dự đoán vào năm 2021. Với tốc độ tăng trưởng trên 20%/năm, Việt Nam được eMarketer xếp vào nhóm 5 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT hàng đầu thế giới (xem Bảng).

Để doanh nghiệp tự tin trên sân chơi toàn cầu

Dù đạt tăng trưởng cao so với chính mình, nhưng xét trong bức tranh toàn cầu thì giá trị TMĐT ghi nhận tại Việt Nam vẫn quá nhỏ.

Điểm đáng tiếc là hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam mới biết về TMĐT trong nước, chứ chưa tập trung phát triển kênh TMĐT quốc tế. Thực tế này có thể do nhiều nguyên nhân, như doanh nghiệp còn thiếu khả năng tiếp cận các thông tin, yêu cầu về tuân thủ thương mại và thông tin hải quan ở các quốc gia khác trên thế giới. Doanh nghiệp gặp rào cản về ngôn ngữ và văn hóa, các phương thức thanh toán khác nhau, quản lý thanh toán điện tử và thuế từ khách hàng quốc tế; quản lý vận chuyển, hậu cần xuyên biên giới. Cùng với đó là mức độ cạnh tranh lớn về dịch vụ, giá cả sản phẩm; hành vi, kỳ vọng của người tiêu dùng trong không gian TMĐT thay đổi nhanh chóng, nên không dễ để “có chân” trên thị trường TMĐT toàn cầu. Chưa kể là e ngại về các vấn đề về an toàn, an ninh mạng, các cuộc tấn công vào các giao dịch trực tuyến đe dọa tính vẹn toàn của dữ liệu, thông tin người tiêu dùng, quyền sở hữu trí tuệ, thuế và các quy định thương mại xuyên biên giới…

Để thâm nhập thị trường TMĐT toàn cầu, các cơ quan liên quan của Việt Nam cần chung tay thúc đẩy, hỗ trợ doanh nghiệp. Yêu cầu tiên quyết là doanh nghiệp phải được tiếp cận những xu hướng phát triển của ngành, thị trường, hành vi người tiêu dùng, khung pháp lý ở các quốc gia khác nhau. Bản thân doanh nghiệp cần bắt kịp với xu thế chuyển đổi số, tận dụng tối đa sức mạnh của trí tuệ nhân tạo, ChatGPT để nghiên cứu thị trường, xác định các đặc điểm mua hàng, quản lý quan hệ khách hàng, xu hướng tiếp thị/sản phẩm mà thị trường mục tiêu cần. Lấy khách hàng là trung tâm, thấu hiểu, nhận biết nhu cầu của khách hàng, hiểu họ muốn gì trước khi họ nhận ra điều đó.

Điều quan trọng nhất là doanh nghiệp phải tạo được các sản phẩm khác biệt với chất lượng tốt hơn, nhất là trong các lĩnh vực mà Việt Nam đang có lợi thế cạnh tranh như: dệt may, điện tử, nông sản, các sản phẩm thủ công làng nghề và sản phẩm “xanh”. Các giải pháp hỗ trợ khác cũng cần hoàn thiện, như phát triển khâu vận chuyển và hậu cần quốc tế bằng cách hợp tác với nền tảng phân phối toàn cầu như: Amazon, eBay, Alibaba hoặc Etsy. Doanh nghiệp cũng cần mạnh dạn xây dựng mối quan hệ với các đối tác và khách hàng quốc tế tiềm năng bằng cách tham gia vào các hội thảo, diễn đàn quốc tế và các triển lãm thương mại quốc tế có liên quan…

Nhìn ra cơ hội để đầu tư, phát triển các giải pháp nhằm gia nhập hình thái thương mại của tương lai là việc các doanh nghiệp, doanh nhân không nên bỏ qua trong kỷ nguyên số. Hàng quốc tế đang tràn vào Việt Nam theo nhiều cách, nên các nỗ lực từ doanh nghiệp Việt Nam cũng cần hướng đến mục tiêu gia nhập thị trường quốc tế, bán sản phẩm của mình cho bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu thông qua hình thái TMĐT.

Nguồn: baodautu.vn