Mặc dù chịu chi phí cao nhưng các doanh nghiệp (DN) mới khởi nghiệp vẫn có xu hướng tài trợ bằng tín dụng thương mại hơn là vay nợ ngân hàng vì sự khác biệt trong chính sách thanh lý giữa những người cho vay. Bài viết làm rõ một số vấn đề cơ bản về các quyết định lựa chọn cấu trúc tài chính ban đầu đối với các DN mới thành lập.

Xu hướng “thanh lọc” được thể hiện rõ nét nhất trong năm 2013, khi số lượng doanh nghiệp (DN) đăng ký mới lại tăng cao đạt 76.955, tăng 10,1% so với năm 2012, nhưng tổng số vốn đăng ký chỉ đạt 398.681 tỷ đồng, giảm 14,7% so với 2012 và giảm sâu so với 513.700 tỷ đồng của năm 2011.

Khác với quản lý nhà nước đối với khu vực doanh nghiệp tư nhân, trong quản lý nhà nước đối với các DNNN dễ có sự lẫn lộn với vai trò, chức năng, nhiệm vụ quản lý của chủ sở hữu Nhà nước. Do đó yêu cầu đặt ra là cần phân biệt chức năng quản lý hành chính nhà nước và chức năng quản lý của chủ sở hữu nhà nước, tách bạch chức năng, nhiệm vụ, nội dung của hai loại quản lý này trong quản lý DNNN.

Ngày 17/7/2012, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2011 - 2015”. Đây là căn cứ quan trọng để thúc đẩy việc tái cơ cấu DNNN, theo đó Mục tiêu tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước được đặt ra rất rõ ràng cụ thể, nhằm vào 2 vấn đề chính là ngành nghề lĩnh vực kinh doanh và hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước (DNNN) cùng với tái cấu trúc đầu tư và cơ cấu lại thị trường tài chính là 3 lĩnh vực quan trọng nhất của tái cơ cấu nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng trong 5 năm tới, như Nghị quyết Trung ương 3 khoá XI đã nêu.

Hiện tại các TĐKTNN đều tổ chức theo mô hình công ty mẹ-công ty con. Quan hệ sở hữu về vốn giữa công ty mẹ-công ty con và việc thực hiện quyền, nghĩa vụ chủ sở hữu của công ty mẹ với công ty con là nội dung quan trọng của quan hệ sở hữu giữa công ty mẹ và công ty con trong TĐKTNN. Thực hiện tốt hay không mối quan hệ này sẽ có tác động tích cực hay tiêu cực đến việc bảo toàn và phát triển vốn trong các TĐKTNN.

Xoá bỏ cách phân công, phân cấp quản lý DNNN theo kiểu hành chính với đặc trưng là có nhiều đầu mối, nhiều cấp, nhiều tổ chức. Loại bỏ việc sử dụng bộ máy hành chính nhà nước và sử dụng công chức nhà nước để thực hiện chức năng chủ sở hữu. Giảm dần và tiến đến loại bỏ việc sử dụng cơ chế phối hợp kiểu hành chính, giấy tờ, từ bên ngoài vào, từ trên xuống ít hiệu quả, trì trệ, lòng vòng, thủ tục hành chính, không rõ trách nhiệm.

Việt Nam đang tiến hành quá trình tái cơ cấu nền kinh tế một cách sâu sắc, trong đó hệ thống doanh nghiệp nhà nước là một trong những trọng tâm quan trọng cần tái cơ cấu. Mô hình hoạt động và quản lý tập đoàn kinh tế nhà nước nào là phù hợp với thực tiễn hiện nay? Bài viết sau đây sẽ nghiên cứu kinh nghiệm của Trung Quốc và Singapore và bài học tham khảo đối với Việt Nam.

Để Doanh nghiệp Nhà nước giữ vai trò có tính đổi mới và nắm giữ những vị trí phù hợp với vai trò mới của doanh nghiệp Nhà nước thì tất yếu phải điều chỉnh lại và tái cấu trúc các ngành, lĩnh vực hoạt động của Doanh nghiệp Nhà nước