GS., TSKH. Nguyễn Mại

Hoàn thành xuất sắc mục tiêu của năm 2013, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đã góp phần đưa Việt Nam xuất siêu năm thứ hai liên tiếp. Tuy nhiên, những trở ngại trước mắt còn nhiều, môi trường đầu tư chưa thật sự tốt, hay việc làm thế nào để tăng tính hiệu quả của nguồn vốn này là vấn đề đang được đặt ra để tìm lời giải.

Thực tiễn  những năm qua cho thấy việc  thu  hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài là một chủ trương đúng đắn, đã góp phần thực hiện hiều mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội quan trọng của đất nước.

Nghiên cứu này nhằm giúp Việt Nam xác định các tác động và hiệu quả của một số hiệp định thương mại tự do (FTA) – đặc biệt là ASEAN – Hàn Quốc, ASEAN - Ấn Độ, ASEAN - Úc – New Zealand và AFTA – thông qua việc đánh giá những tác động kinh tế xã hội chính đối với Việt Nam trước và sau khi tham gia các hiệp định thương mại ưu đãi này. Nghiên cứu này cũng xem xét đến các hiệp định đã ký với Nhật Bản và Trung Quốc và hiệp định được đề xuất đàm phán với EU, Thổ Nhĩ Kỳ và Chi-lê.

Hiện nay, phần lớn các sản phẩm xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam đều đang sử dụng đa số nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc, các nước ASEAN...  Nếu không có một chính sách phù hợp để hạn chế tình trạng phụ thuộc này, sẽ chỉ có rất ít hàng hóa của Việt Nam có hy vọng được hưởng thuế suất ưu đãi theo TPP nếu quy tắc xuất xứ đòi hỏi tính nội khối rất cao như hiện nay.

Hiệp định Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) được xác định là một trong những trọng tâm trao đổi trong chuyến thăm Hoa Kỳ của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang vào cuối tháng 7 vừa qua.  Trong chuyến thăm này, một trong những kết quả đạt được giữa hai nhà lãnh đạo Việt – Hoa Kỳ là tái khẳng định cam kết hoàn tất đàm phán về Hiệp định TPP trong thời điểm cuối năm nay, mặc dù, cả hai bên cũng thừa nhận một thực tế là con đường đi tới một TPP cuối cùng là không hề đơn giản.

Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) là một thỏa thuận thương mại tự do khu vực có phạm vi điều chỉnh khá toàn diện.  TTP được khởi xướng với mục đích thúc đẩy các nền kinh tế trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương bước sang giai đoạn hợp tác và hội nhập mới, giúp tăng cường luân chuyển hàng hóa giữa các nước dễ dàng hơn nhờ việc dỡ bỏ các hàng rào thuế quan, hạn ngạch nhập khẩu và các biện pháp ưu đãi hàng nội địa. TPP còn bao gồm các nguyên tắc thống nhất giữa các nước thành viên về một số vấn đề mới như: quyền của người lao động, bảo vệ môi trường, chi tiêu của chính phủ, tính minh bạch, DNNN và liên kết chuỗi cung ứng.

Báo cáo đánh giá, tổng kết những chuyển biến về KTXH Việt Nam từ khi gia nhập WTO năm 2007 đến 2011 trên các khía cạnh kinh tế (tăng trưởng kinh tế, thương mại, đầu tư, phát triển vùng), ổn định kinh tế vĩ mô (lạm phát, tỷ giá, cán cân thanh toán, thị trường tài chính, ngân sách nhà nước), xã hội (việc làm, an sinh xã hội, đói nghèo), giáo dục, y tế, môi trường và thể chế.

Năm 2012 được coi là năm khó khăn cho nền kinh tế thế giới nói chung và của Việt Nam nói riêng sau sự phục hồi nhẹ trong năm 2011. Sự bất ổn của kinh tế vĩ mô ở nhiều nước phát triển làm giảm khả năng đầu tư và giảm lòng tin của nhà đầu tư. Điều này đã ảnh hướng tới dòng FDI trên thế giới nói chung.

Nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập ngày càng sâu, rộng vào nền kinh tế thế giới, vì vậy các nguồn tài chính đổ vào ngày càng nhiều, và theo các kênh rất phong phú. Trong đó, phải kể đến ba loại nguồn vốn quan trọng, đã và đang có những đóng góp to lớn cho quá trình phát triển kinh tế - xã hội, gồm: FDI; ODA; và FII.