Sản lượng thép cán chỉ đạt 96% so với kế hoạch, doanh thu giảm 15,6%, ngành thép bị lỗ gần 70 tỷ đồng, nguyên nhân vì sao?

• Biến động về nguyên liệu!

Chưa bao giờ ngành thép đứng trước cơn biến động về nguyên liệu phôi thép và thép thành phẩm nhập khẩu như lúc này. Ngành thép Việt Nam hiện tại mới tự cung ứng được 30% nguyên liệu, phụ thuộc trên 70% phôi thép nhập khẩu, chủ yếu là Trung Quốc. Thế nhưng, phôi thép Trung Quốc không ngừng bị đẩy giá, từ 380 USD/tấn vào 6 tháng đầu năm 2006, đã tăng lên 450-455 USD/tấn.

Đối với ngành sản xuất thép, chính sách của Trung Quốc là tập trung đẩy nhanh hàng hóa sang Việt Nam để chiếm thị phần chứ không muốn đẩy mạnh việc xuất khẩu nguyên liệu. Điều này thể hiện rõ qua chính sách thuế của Trung Quốc.

Cụ thể, thép thành phẩm xuất khẩu, thuế suất hàng hóa là 0%, nhưng được cộng thêm từ 6%-8% (tùy theo thời điểm) trợ giá xuất khẩu, trong khi phôi thép xuất khẩu phải chịu thuế suất là 10% và dự định sẽ được điều chỉnh lên 15% trong năm 2007!

Cũng chính từ chính sách này, các doanh nghiệp Trung Quốc xuất khẩu ồ ạt thép thành phẩm sang Việt Nam theo đường tiểu ngạch, với giá 7-7,1 triệu đồng/tấn, thấp hơn giá thép tiêu thụ trong nước khoảng 300.000 đồng/tấn và cũng thấp hơn so với giá phôi nhập khẩu khoảng 40 USD/tấn. Điều này đã làm cho thị trường thép Việt Nam “chao đảo” trước cuộc cạnh tranh khốc liệt về giá.

Tổng Giám đốc Công ty Thép Việt- Đỗ Duy Thái nhìn nhận: “Năm 2006 là một năm sóng gió đối với ngành sản xuất thép trước sức ép cạnh tranh. Tất cả các doanh nghiệp sản xuất thép đều phải cắt giảm tối đa các chi phí nhằm hạ giá thành sản phẩm. Dĩ nhiên, thép giá rẻ Trung Quốc chất lượng kém và chỉ chiếm được thị phần “bình dân dễ tính”!”

Một lý do khác nữa khiến cho ngành thép càng gặp khó khăn đó là giá xăng dầu, giá điện tăng đã làm cho một tấn thép thành phẩm phải tăng thêm 20.000 - 25.000 đồng/tấn. Chẳng những thế, trong năm 2006, một số nhà máy thép buộc phải ngưng hoạt động vì lý do môi trường như: Nhà máy Thép Tân Thuận (Nhà Bè-TPHCM), Nhà máy Thép Đà Nẵng…

Ông Lê Văn Minh - Trưởng văn phòng đại diện Tổng Công ty Thép miền Nam nhận xét: “Lỗ của ngành thép trong năm 2006 là điều tất nhiên. Toàn ngành thép hiện có 4 nhà máy thép lớn công suất 750 ngàn tấn phôi, 800 ngàn tấn thép/năm, mới đưa vào hoạt động năm 2006. Do đầu tư quá lớn, lại mới đưa vào vận hành nên các nhà máy này chắc chắn sẽ gặp khó khăn…”.

• Dự báo 2007: Khó khăn hơn!

Hiện mỗi năm các DN thép phải nhập khoảng 2 triệu tấn phôi. Theo tính toán, nếu chủ động được nguồn nguyên liệu, một tấn phôi sản xuất trong nước sẽ có giá rẻ hơn phôi nhập khẩu từ 30-40 USD. Tuy nhiên, các dự án sản xuất phôi lại phụ thuộc thép phế nhập khẩu, dựa vào hai “kênh”: phá dỡ tàu cũ và phế liệu.

Hiện tại Chính phủ chỉ cho phép phá dỡ tàu cũ đối với những lô hàng nhập khẩu trước 1-7-2006 và sau thời hạn đó, không được phép nhập khẩu tàu cũ để phá dỡ. Để tự chủ được mỗi năm khoảng 1 triệu tấn phôi, hàng năm, các doanh nghiệp phải nhập khẩu từ 700 - 800 ngàn tấn thép phế, phần còn lại là từ quặng trong nước.

Hiện nay, chính sách nhập khẩu thép phế đang vướng mắc bởi những quy định ngặt nghèo của Luật Môi trường và ngành thép đang đối mặt với những khó khăn gay gắt về nguyên liệu.

Một điều rất đáng quan tâm là Trung Quốc hiện nay đang chủ trương kìm hãm sự phát triển nóng của một số doanh nghiệp sản xuất thép thành phẩm và khuyến khích xuất khẩu sản phẩm thép. Và tất nhiên, với chủ trương này lượng thép Trung Quốc nhập khẩu vào Việt Nam chắc chắn sẽ cạnh tranh mạnh hơn cả về giá thành lẫn số lượng. Đại diện Công ty Thép Việt - Hàn nêu nhận xét: “Giá phôi nhập khẩu trong năm 2007 sẽ có nhiều biến động, tùy thuộc chính sách kinh tế của quốc gia xuất khẩu.

Tuy nhiên, một số nhà sản xuất thép trong nước chủ động được phần “luyện” thì vẫn cạnh tranh tốt trên thị trường. Như Nhà máy Thép Phú Mỹ của Công ty Thép - Việt, có công suất 500 ngàn tấn luyện, 450 ngàn tấn cán/năm, thì không ngại về biến động giá phôi. Năm 2007, nhìn trên tổng thể, sẽ là một năm căng thẳng hơn đối với ngành thép sản xuất trong nước”- ông Thái dự đoán. 

Nguồn: SGGP