VIỆN NGHIÊN CỨU QUẢN LÝ KINH TẾ TRUNG ƯƠNG

CỔNG THÔNG TIN KINH TẾ VIỆT NAM

Tin tức

Biểu giá bán lẻ điện: Minh bạch và giảm bù chéo (15/11)

06/08/2010 - 110 Lượt xem

Thưa ông, giá bán điện hiện nay đang bộc lộ nhiều mâu thuẫn do chi phí sản xuất điện chưa rõ ràng, việc bù chéo giá điện trong nội bộ EVN khiến hiệu quả hoạt động của nhiều Cty điện lực không được kiểm chứng. Liệu ERAV có đưa ra được phương pháp tối ưu khi xây dựng biểu giá bán lẻ điện?

- Đề án ERAV đang triển khai với sự tham gia của tư vấn KEMA (Ngân hàng Thế giới-WB) xây dựng khung giá bán lẻ điện đã qua 2 lần hội thảo lấy ý kiến và hôm nay (15.11) là hội thảo lần 3 nhằm cụ thể hoá phương pháp xây dựng biểu giá bán lẻ, nhằm chuẩn bị cho thị trường phát điện cạnh tranh dự kiến đi vào hoạt động trong giai đoạn cuối 2009- đầu 2010.

Như vậy, từ nay đến hết năm 2009, giá bán điện sẽ thực hiện theo lộ trình đã được Chính phủ quyết định. Từ 1.7.2008, giá bán điện bình quân sẽ tăng 4,5%. Tuy nhiên, hiện nay toàn bộ các khâu từ phát điện, truyền tải, phân phối đều do một mình Tập đoàn Điện lực VN (EVN) điều hành trên cơ sở giá bán buôn nội bộ và phân cho các Cty phân phối và bán lẻ điện. Vì thế không thể "chẻ" ra từng khâu để làm rõ chi phí. Việc hạch toán bù chéo lẫn nhau trong nội bộ EVN cũng là do tự EVN phân bổ, vì vậy rất khó xác định được lượng bù chéo giữa Cty này và Cty khác.

Việc kiểm soát giá thành điện có phản ánh đúng chi phí thực tế hay không là rất khó. Phương pháp xây dựng biểu giá điện bán lẻ mới chỉ có thể thực hiện từ năm 2010 trở đi cùng với việc ngành điện đã được tái cơ cấu. Khâu phát điện sẽ được tách ra độc lập với khâu truyền tải và phân phối điện. Theo đó, khâu truyền tải sẽ do Nhà nước độc quyền quản lý và hưởng phí, các Cty phân phối là người bán điện cuối cùng đến khách hàng và thu tiền. Cơ quan điều tiết điện lực sẽ xây dựng các loại định mức và đưa ra mức trần xác định cho mỗi giai đoạn từ 3-5 năm. Căn cứ vào các định mức này, các Cty điện lực sẽ tính toán để thu hồi chi phí, nếu Cty nào quản lý tốt thì thời gian vận hành thiết bị, máy móc dài hơn thì hiệu quả kinh doanh của Cty đó sẽ tăng lên. 

Quản lý định mức là một chuyện, nhưng hiện nay ngành điện vẫn kêu ca do giá điện không phản ánh đúng chi phí đầu vào như giá xăng dầu, giá khí tăng, nhưng đầu ra không tăng được. Với phương pháp tính biểu giá điện mới, các thông số đầu vào được tự động điều chỉnh thì giá điện sẽ tăng cao hơn hiện nay?

- Vấn đề là phải thiết kế được cơ chế thị trường hoàn chỉnh, khi vào thị trường điện thì buộc khâu phát điện phải cạnh tranh, từ đó giúp giảm chi phí sản xuất điện xuống mức hợp lý. Còn giá nhiên liệu thì sẽ phải tiến đến giá thị trường. Tuy nhiên, chính sách giá nhiên liệu thì tuỳ từng nước có chính sách khác nhau, nếu so sánh với khu vực thì Malaysia Chính phủ họ giữ giá khí rất thấp, trong khi nước này rất nhiều nhà máy điện chạy khí nên giá điện của họ thấp.

Ngược lại có những nước như Thái Lan hay Philippines, họ chủ trương giá khí theo giá thị trường thì giá điện của họ sẽ phản ánh đúng chi phí đầu vào. Đối với VN, giá nhiên liệu cũng phải tiến tới tự do hoá và thương mại hoá thì mới công bằng cho các DN, vấn đề còn lại là việc các DN phải cạnh tranh để có giá điện hợp lý nhất được người tiêu dùng chấp nhận. 

Khi tiến hành CPH các Cty điện lực thì ai sẽ lo điện cho các vùng nghèo?

- Khi CPH các Cty điện lực thì một thực tế là để giảm lỗ sẽ không Cty nào tự chịu trách nhiệm đứng ra kinh doanh ở những khu vực nông thôn, miền núi cầm chắc là không có lời. Tuy nhiên, phương pháp tính giá điện mới sẽ giúp tính toán rõ ràng là giá thực tế của từng Cty điện lực bao nhiêu, từ đó Chính phủ sẽ xây dựng Quỹ công ích đảm bảo việc bù chéo minh bạch.

Những Cty nào kinh doanh ở khu vực thành thị, mật độ cao, giá điện bình quân cao, có lãi thì sẽ nộp vào quỹ công ích; những Cty kinh doanh ở vùng nông thôn, miền núi, chi phí cao, giá điện thấp bị lỗ thì sẽ có cơ chế bù lỗ từ Quỹ công ích kèm theo các chính sách ưu đãi. Chứ như hiện nay EVN là DN nhà nước kiêm luôn cả công ích nên thực sự là gánh một gánh nặng, làm rất nhiều, nhưng vẫn bị mang tiếng là kinh doanh kém hiệu quả.

Xin cảm ơn ông
Nguồn:
Lao Động