Việt Nam sẽ bắt đầu thực hiện những cam kết của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) trong năm tới. Ông đánh giá về vai trò của kiều bào, đặc biệt là nhà đầu tư Việt kiều đối với những cam kết của Việt Nam?

Kiều bào khắp nơi trên thế giới được xem là bộ phận không thể tách rời trong cộng đồng Việt Nam. Việt Nam từ lâu nay thiếu nhiều chuyên gia trong nhiều lĩnh vực. Để thực hiện các cam kết WTO, Việt Nam cần nhiều chuyên gia trong mọi lĩnh vực và để có được những chuyên gia kinh nghiệm phải mất nhiều năm. Thực hiện cam kết WTO, yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của việc hội nhập chính là nguồn nhân lực.

Chính Việt kiều là đội ngũ chuyên gia này bên cạnh nguồn nhân lực trong nước. Họ được đào tạo bài bản ở nước ngoài, có kiến thức và năng lực để giúp Việt Nam thực hiện các cam kết WTO.

Sự đóng góp của Việt kiều không chỉ là nguồn nhân lực mà còn công nghệ. Trong cam kết WTO, có những cam kết mở cửa thị trường nông nghiệp và hàng nước ngoài sẽ tràn vào rất nhiều. Các kiều bào trí thức có thể đóng góp nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng hóa trong nước bằng việc đưa về những công nghệ sinh học giúp tăng năng suất cây trồng và cạnh tranh lại với hàng nước ngoài.

Bằng chứng là trong thời gian qua có một kỹ sư nông nghiệp Việt kiều ở nước ngoài thường xuyên chuyển về nước những kỹ thuật nuôi trồng mới và đã giúp người nông dân nâng cao năng suất và chất lượng cây trồng ở vùng đồng bằng.

Ngoài ra kiều bào còn là cầu nối rất quan trọng để Việt Nam thực hiện những cam kết và thu hút đầu tư từ bên ngoài nhờ mối quan hệ của họ khắp nơi trên thế giới. Đó là thế mạnh mà không dễ doanh nghiệp trong nước nào có được. Điều này đã chứng minh trên thực tế như tập đoàn Intel của Mỹ và Renessas của Nhật quyết định đầu tư vào Việt Nam với qui mô lớn, một phần nhờ sự đóng góp của một số anh em Việt kiều.

Còn những nhà đầu tư Việt kiều, ông nhận thấy họ quan tâm gì đến cơ hội do việc tham gia WTO tạo ra?

Khi tham gia vào hội nhập, Việt Nam mở cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài và cả Việt kiều. Chính điều này sẽ thu hút sự quan tâm của họ cùng với ý định làm ăn và đầu tư tại quê nhà.

Trong năm 2006, Việt Nam đã thu hút được rất nhiều dự án đầu tư từ giới Việt kiều. Số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư Tp.HCM từ đầu năm đến hết tháng 11 cho biết có trên 380 công ty của Việt kiều được cấp phép, tăng 37% so với cùng kỳ với tổng vốn đầu tư trên 3.210 tỷ đồng, tức tăng gấp hai lần so với năm ngoái.

Tiếp xúc với nhiều kiều bào, chúng tôi nhận thấy họ quan tâm đến sự kiện Việt Nam tham gia vào WTO. Lâu nay Việt Nam chưa thu hút được nhiều nhà đầu tư Việt kiều không phải vì họ thiếu vốn, kể cả tiền và chất xám mà chính là nước ta còn thiếu chính sách đối với họ.

Theo dự đoán của chúng tôi, đầu tư của Việt kiều sẽ tăng mạnh hơn trong thời gian tới nhờ yếu tố WTO và sự cởi mở của chính sách.

Tp.HCM sẽ thí điểm một số chương trình nhằm thu hút giới trí thức Việt kiều. Có phải thành phố muốn tận dụng cơ hội để kêu gọi kiều bào?

Vừa qua Ủy ban Người Việt Nam ở nước ngoài đề nghị năm chương trình thí điểm thực hiện chính sách đối với kiều bào, bao gồm chế độ mở cửa thủ tục, cải tiến chính sách xuất nhập cảnh, cải tiến chính sách nhà đất, cải tiến chính sách trí thức kiều bào và phối hợp với trường đại học quốc gia thu hút kiều bào về nước đào tạo trí thức cho Việt Nam.

Nghị quyết 36 của Bộ Chính trị thể hiện tấm lòng của Đảng đối với kiều bào. Tuy nhiên thực hiện Nghị quyết này còn rất chậm chạp dù đã có hai năm triển khai. Nguyên nhân là do thiếu kiên quyết trong thực hiện, quan điểm nhận thức chưa rõ ràng... Yêu cầu của kiều bào rất nhiều chứ không phải chỉ những vấn đề nói trên.

Tuy nhiên, những chương trình thí điểm sẽ giải quyết được những vấn đề mà hiện nay bị kiều bào kêu ca rất nhiều như thủ tục, trước đây họ phải chạy nhiều nơi nay sẽ tập trung vào một cửa để giải quyết các yêu cầu của kiều bào. Chủ trương này đang chờ ý kiến của Chính phủ. Có nhiều ý kiến khác nhau nhưng theo đánh giá của chúng tôi, nhiều bộ ngành rất ủng hộ thành phố làm thử. Có khả năng năm sau 5 chương trình này sẽ được thực hiện.

Cần xóa đi rào cản nhận thức nói dung, nhất là trên lĩnh vực chuyên môn để phát huy thế mạnh của Việt kiều và tránh những định kiến. Nhiều người nói rằng Việt kiều định kiến về quá khứ nhưng chúng ta phải xóa trước định kiến tạo điều kiện để thu hút bà con về đất nước, họ chưa mạnh dạn về đất nước vì còn nhiều tâm tư nhất là thế hệ trẻ.

Thung lũng Silicon có cả vạn chuyên gia trí thức kiều bào về công nghệ thông tin (IT). Việt Nam thiếu rất nhiều về chuyên gia IT. Ấn Độ có nhiều chính sách thu hút chuyên gia kiều bào từ Mỹ để phát triển IT và hiện nay Ấn Độ đang phát triển rất mạnh mẽ lĩnh vực này. Nguồn nhân lực IT nằm rải rác ở nhiều nước phát triển, đặc biệt là ở Mỹ

Trước mắt chúng tôi đang chuẩn bị hội nghị trí thức đầu tư của kiều bào vào đầu tháng tới. Qua hội nghị chúng tôi kêu gọi kiều bào đầu tư, đồng thời cũng  giới thiệu năm chương trình thí điểm với mong muốn tạo điều kiện thuận lợi  cho kiều bào.

Nguồn: TBKTVN